Dhandanggula “Buminatan”
Sasmitane ngaurip puniki Apan weruh yen ora weruha Tan jumeneng ing uripe Akeh kang ngaku aku Pangrasane sampun udani Tur durung weruh ing rasa Rasa kang satuhu Rasane rasa punika Upayanen darapon sampurna ugi ing kauri panira Maskumambang Dhuh anak mas sira wajib angurmati Mayang rarah rena Aja pisan kumawani Anyenyamah gawe susah Dhandhanggula “Panganten Anyar” Wonten malih tuladhan prayogi Satriya gung nagari ngalengka Sang kumbakarna arane Tur iku warna diyu Supran dene nggayuh utami Duk wiwit prang ngalengka Denya darbe atur Mringra kapinrih raharja Dasamuka tan kengguh ing atur yekti Dene mungsuh wanara Kinanthi “Sandhung Mesem” Ngandika kusuma ningrum Anoman seksinen mami Luwara ing duka cita Ilang sagung kang prihatin Matur aring gusti nira Yen ing ngunisun punagi |
Sinom “Gagatan”
Semangsane pasamuan Memangun marta martini Sinambi ing saben mangsa Kala kalaning asepi Lelana tekiteki Nggayuh geyonganning kayun Kayungyun ening ing tyas Sani tyasa pinrihatin Puguh panggah segah dhahar lawan nendra Pocung Ngelmu iku kelakone kanthi laku Lekase lawan kas Tegese kas nyantosani Setya budya pangekere dur angkara Asmarandana “Jakalola” Siharya wibisaneki Ature kaliwat liwat Anggone amrih becike Panika nora angawang Matur ujar ing cetha Wus omah weweka putus Waskitha jroning srinata Kinanthi Dhuh dewajawatagung Tingalana solah mami Sewu lara sewu brangta Tan ana timbange mami Yen taulun tan panggiha Kalawan pangeran mami |
Dhandhanggula “Mangkubumen”
Ingkang lumrah ing mangsa puniki Mapan guru ingkang golek sabat Tuhu kuwalik karepe Kang wus lumrah karuhun Jaman kuna mapan kimurud Ingkang padha ngupaya Kudu anggeguru Ing mengko iki tanora Kyai guru naruthuk ngupaya murid Dadiya kanthi nira Kinanthi Pun bapa pan sampun tumut Sabala nirawus balik Mring prabu rama wijaya Memungsuhan lan waaji Bala wrawarti wus nyabrang Keh prapteng suwe lagiri Dhandhanggula “Kesepuhan” Angel temen ing jaman samangkin Ingkang pantes kena ginuronan Akeh wong jaja ngelmune Lanarang ingkang manut Yen wong ngelmu ingkang netepi Ing pangga wening sarak Den arani luput Nangingta asenengan Nara kena denwor kekarepan neki Pepancine priyangga Kinanthi “pangukir” Kadra was wus sira muwus Mangkana putri manthili Mangsah nunguli mustaka Patreme sampun pinusthi Tanpa nonrati dhepira Den nyarsa mbelahi laki |
Dhandhanggula “Panglipur”
Upa mardi jeneng ing Narpati Ingkang praja dhukut aneng wana Katon sapari bawane Isine ngalas iku Kaungkul lan marang ing hardi Sagung ing wadyabala Alas paminipun Prabu nyambinamgka singa Kareksaning singa petenging wanardi Yen alase apadhang Sinom “slobog” Wong agung rama wijaya Mangu neng tyas tan pinanggih Tan ana wenganing driya Dene kalangan jaladri Enget pandhita nguni Sutikna yogi turipun Besuk pan kalampahan Angadoni jayeng jurit Mring ngalengka sedhih kalangan samodra Kinanthi “amongjiwa” Dhuh ramawijaya ningsun Pulungen jiweng ngong aglis Mulih mring ngendra bawana Pagene nora ngenteni Apatah asih maring wang Ubayane du king nguni Megatruh Yen wohwohan enak mentah iku timun Enak mateng iku kweni Manggis enak blibaripun Pelem enak mateng ati Salak enak rada bosok Gambuh Sekar gambung ping catur Kang cinatur polah kang kalantur Tanpa tutur katula-tula katali Kadaluarsa katutuh Kapatuhpan dadi awon |
Pangkur
Jinejer ing wedatama Mrih tan kemba kembengan ing pambudi Mangka nadyan tuwa pikun Yen tan mikani rasa Yekti sepi asep alir sepah samun Samangsane pasamuan Goyak gayuk nglelingsemi Durma Paman paman apa wartane ing dalan Ing dalan keh pepati Mati kena apa Mati pinedhang ligan Ing jala terusing gigir Akari raga Badan kari gumlinting Mijil Poma kaki padha dipun eling Ing pitutur ingong Sira uga satriya arane Kudu anteng jatmika ing budi Ruruh sarta wasis Samubarang ipun Kinanthi ‘sandhung” Padha saksemana ingsun Lintang kilat angina angina Gelap thathit miwah teja Mega seksenana mami Kagyat sang retna trijatha Mulat sang putri nekani Pangkur Sekar pangkur kang winarna Lelabuhan kang kanggo wong ngaurip Ala lan becik puniku Prayoga kawruhana Adat waton punika dipun kadalu Miwah ingkang tata karma Den kaesthi siyang ratri |
Mijil
Kamardikan wajib dirungkebi Lair trusing batos Ngelingana biyen keh korbane Bandha donya nganti tekan pati Lila tanpa pamrih Penjajah katundhung Asmarandana Pomo pomo wekas mami Anak putu aja lena Aja katungkul uripe uripe Lan aja duwe kekareman Marang pepaes donya Siyang dalu dipun emut Yen urip manggih antaka Sinom Sigra ang bala tumingal Acampuh sami medali Lir thathit wileding ganda Dhanyang gung mangucal niti Benjang sangaji mijil Lathinya medali wuwus Trustha sura wilaga Kaya buta singa wergild Pasthi jongga dhedhanya Mangabak baya Kinanthi “ amonglulut” Riris raras arum arum Rarnya sumawur sumilir Sapraja ngalengka sumyur Lir kinenan riris manis Mangkana sang bayu suta Umatur saha wot sari |
Sinom
Nuladha laku utama Tumrape wong tanah jawi Wong agung ing ngreksi ganda Panembahan senapati Kapati amarsudi Sudaning hawa lan napsu Pinesu tapa brata Tanapi ing siyang ratri Amemangun karyenak tyas ing sasama Kinanthi Mangun setu bandha layu Samodra tinabak keni Sekti ning bala wanara Prabawa sri dasamuka Mokal apesa ing yudha Ramawijaya prajurit Dhandhanggula Jago kluruk rame kapyarsi Lawa kalong luru pandelikan Jrih kawanan ing semune Bang wetan sulakipun Mratandhani yen bangun enjing Rembulan wus gumlewang Neng kulon gunung Ing padesan wiwit obah Lanang wadon pan sarnya Anambut kardi Netepi kewajiban Sinom “grandhel lintring” Wikan wengko ning samodra Kederan wus den ideri Ki nemat kamoting driya Rinegem sagegem dadi Dumadya angratoni Nenggih kanjeng ratu kidul Ndedel nggayuh nggegana Umara marak maripih Sor prabawa lan wong agung ngeksi ganda |
Kinanthi “buminatan cengkok”
Anoman malumpat sampun Prapteng witing nagasari Mulat mangandhap katingal Wanodya yu kuru aking Gelung rusak amor lemah Ingkang iga-iga keksi Kinanthi “wicagsana” Pinandeng sarwi tumungkul Anoman ngiling ilingi Sarta myarsakken karuna Sumedhot tyasira nenggih Iya iki apa baya Kusuma putri manthili Kinanthi Minder ingrate angelangut Lelanda njajah nagari Mubeng tepining samodra Sumengka anggraning wukir Anelasak wanawasa Tumurun ing jurang trebis Dhandhanggula “mangkubumen” Singa singa yen wadyanta sakit Glis tulunga dana myang tetamba Den prapta ing sawarase Yen sira nemu mungsuh Kasor aywa sira pateni Kunjaranen kewala Sawatara nipun Angenulilu waran Rasuken den kadya kina kulit daging Wala ngati ilangna Pangkur Mingkar mingkuring angkara Angkarana karena mardisiwi Sinawung resmining kidung Sinuba sinukarta Mrih kertarta pakartining ngelmu luhung Kang tumrap neng tanah jawa Agama ageming aji |
Tidak ada komentar:
Posting Komentar